ANH NAM CHƠI BỬU NGỌC

ANH NAM CHƠI BỬU NGỌC...

Gặp người sở hữu những cổ vật vô giá
Khi được trò chuyện với anh Phan Tấn Nam tại nhà riêng ở đường Trần Hưng Đạo, Ninh Kiều, TP. Cần Thơ, tôi thật sự bị cuốn hút bởi những bộ sưu tập cổ vật độc đáo của anh và nghe những câu chuyện ly kỳ về nguồn gốc, ý nghĩa và giá trị văn hóa của những món cổ vật.

Trước mắt tôi, không những vô số những cổ vật lạ mắt, mà còn cả một kho tàng sách vở khảo cổ đủ mọi thứ tiếng Việt, Hoa, Anh, Pháp… và nhiều sách chuyên nghiên cứu về hóa học, địa chất, địa hóa, kim loại, ngọc học, công nghệ chế tạo gốm sứ… “Tôi là người may mắn được thừa kế một số cổ vật của ông nội và bố vợ mang từ bên Tàu qua từ đầu thế kỷ trước để lại. Được ông cha “truyền nghề” cộng thêm lòng đam mê cổ vật nên từ năm 1999 tôi bắt đầu sưu tầm, nghiên cứu cổ vật”- anh Nam nói.

Hiện nay anh Nam đang có trong tay bộ ngọc gồm những lệnh bài, thẻ bài, bộ ngọc lễ khí cổ xưa cực hiếm và vô giá có cách đây trên 3.000 – 4.000 năm, bộ đèn cổ tùy táng bằng gốm tráng men thời Lục triều (Trung Quốc) cách đây trên 1500 năm, bộ gốm ấm rượu đời Tống, bộ đá thờ cúng Champa và bộ đồ sứ cổ đời nhà Thanh… Anh Nam cho biết thêm, không những tìm hiểu xuất xứ lại lịch của cổ vật, mà người sưu tầm còn phải biết rõ về khoa học công nghệ chế tác cổ vật, về trình độ văn minh, giá trị văn hóa của từng món cổ vật qua các thời kỳ.
Mỗi cổ vật là một thông điệp với nhiều ý nghĩa và công dụng khác nhau, truyền tải những thông điệp văn hóa xa xưa có cách đây nhiều thế kỷ. Như để chứng minh cho điều này, bất ngờ anh Nam lấy trong áo (đeo trước ngực) một thẻ bài bằng ngọc mát lạnh, lên huyết tẩm đỏ chói, rồi nói: “Cái thẻ bài này tự nó phản ứng hóa học và thay đổi màu theo thời gian; khi chiếu đèn vào ngọc ánh sáng đi xuyên qua nó phát ra màu đỏ cam tuyệt đẹp, trên thẻ bài đó còn có chạm nổi hình chữ “Thiên”. Đây là miếng ngọc “ngự dựng” thời Tây Chu (Trung Quốc) có cách đây từ 2700 – 3100 năm trước Công Nguyên. Tiếp đó anh bê ra 2 bộ sưu tập ngọc cổ gồm một bộ “lễ khí” từ đời Tây Chu cách đây trên 3000 năm cho tới đời nhà Thương cách đây 4000 năm. Trên các miếng ngọc nhiều màu có chạm hình các vị thần mà người xưa thờ cúng lúc tôn giáo chưa ra đời như: Thần mặt trời, sơn thần, thủy thần, lôi thần, mộc thần… Một bộ ngọc khác là những lệnh bài có chữ “Thiên viết” của triều vua Tây Chu, và các thẻ bài ngọc mà cách đây trên 3000 năm chỉ dành cho các bậc vương quyền đeo để khẳng định đẳng cấp và quyền lực. Trong số này có 2 thẻ bài bằng bạch ngọc khắc chạm trên đó những chữ cổ theo lối “điểu triện” đời nhà Thương (TQ) cách đây gần 4000 năm mà các chuyên gia ngôn ngữ, văn hóa dân tộc học cho đến nay vẫn chưa giải mã được.

Sau bộ ngọc đến bộ sưu tập đèn từ thời nhà Đường – Nam Bắc Triều – Hán có cách đây từ 1500 – 2000 năm. Độc đáo nhất là cục đá cổ dùng để đo độ sâu của những tàu biển đời nhà Tống được vớt lên từ lòng biển. Trong căn phòng nhỏ còn có một tượng đá Chămpa là tượng thần Vinkrama là hóa thân của thần Vishnu. Tượng được tạc trong tư thế thần Vishnu đầu cắm xuống, hai tay nâng Linga, đây được xem là pho tượng cổ “quái” và độc đáo. Kế đến là tủ đựng đầy ấm rượu cổ bằng gốm Nhữ cực hiếm từ thế kỷ 10 – 12 sau Công Nguyên. Ngoài ra còn có các loại gốm Tống: Ca diêu, Long Tuyền diêu, Định diêu, Diêu châu diêu… Riêng chiếc gối men ngọc “Thanh bạch từ” – Cảnh đức trấn khi so sánh với chiếc gối cùng loại công bố trong sách cổ Trung Hoa giá trị cũng đã lên tới hàng trăm ngàn USD. Khi hỏi những bộ sưu tập cổ mà anh sở hữu trị giá khoảng bao nhiêu triệu USD, anh nói: “Nếu theo giá các sách cổ trên thế giới thì nhiều loại như ngọc cổ, gốm cách đây 2000 năm thì có giá từ vài trăm triệu đồng đến vài tỷ đồng/cái. Nhưng xét về góc độ văn hóa và giá trị lịch sử thì vô giá”.

Nếu xét về góc độ chơi cổ vật trên đất Tây Đô thì anh Nam là người chịu khó nguyên cứu và sưu tầm nhiều loại cổ vật thuộc “hàng độc chiêu”. “Để sở hữu được những cổ vật này, tôi phải tốn nhiều chi phí để sưu tầm, nghiên cứu, học hỏi các chuyên gia về hóa, địa hóa, kim loại, công nghệ vật liệu, ngọc học… và thậm chí cả những chuyên gia giám định cổ vật ở Đại học Milano bicocca (Ý), Đại học Lille (Pháp) và Viện Kist Seoul (Hàn Quốc)… Thật ra, đối với tôi chơi cổ vật là phải biết tường tận về những cổ vật thì mới thú vị”- anh Nam nói.
TRƯƠNG KHẢ ÁI

Đang báo Bưu điện Việt Nam